Controlling w produkcji

Głównym elementem decydującym o podjęciu czy kontynuowaniu produkcji w przedsiębiorstwie jest jej pozytywna ocena ekonomicz­na. Duży wpływ ma na nią poziom generowanych kosztów. Obecnie właściwe zarządzanie kosztami produkcji w dużej mierze decyduje o pozycji rynkowej firmy i możliwościach jej rozwoju czy przetrwania. Gdy chce się poprawić tę pozycję lub utrzymać jej wysoki poziom w obszarze produkcji, warto wykorzystać controlling przedsiębiorstwie produkcyjnym.

Controlling w produkcji powinien umożliwić:

1. koordynację działań poprzez wprowadzenie zasad i procedur dotyczących wykorzystania różnych narzędzi zarządzania produkcją, np. takich jak: analiza Pareto (tutaj), Total Productive Maintenance (tutaj) czy 5S (tutaj). Koordynacja to nadzór nad poprawnością stosowania jednolitych sposobów, narzędzi i technik: planowania, prognozowania, monitorowania, ewi­dencji, analizy, oceny i raportowania na wszystkich etapach procesu produkcji;
2. podejmowanie decyzji na podstawie wyników analizy i oceny odchyleń mierników charakteryzujących poziom kosztów produkcji czy wykorzystanie zdolności produkcyjnych;
3. dostęp kadry kierowniczej do wszelkiej informacji zarządczej, pomocnej w podejmowaniu decyzji dotyczących procesu;

Koordynacja działań wynika z potrzeby wymiany informacji między poszczególnymi działami firmy, realizującymi procesy pozornie nie mające ze sobą wiele wspólnego. Współpraca między osobami zajmującymi się produkcją a ją wspierającymi (księgowość, zamówienia, sprzedaż, ma­gazyn) powinna być ciągła nie tylko w celu ustalenia wyniku ekonomicznego czy zapotrzebowania na materiały i surowce.

Wykorzystywanie przez poszczególne komórki firmy narzędzi wspomagających działanie w tych obszarach powinno odbywać się na podstawie jednolitych zasad. Poszczególni pracownicy widzą zazwyczaj jedynie realizowane przez siebie podprocesy. Dążąc do udoskonalania pracy we własnych obszarach zainteresowania, mogą nieświa­domie uniemożliwiać rozwój innych obszarów, a tym samym realizację globalnych celów przedsiębiorstwa. Dlatego niezbędne jest zastosowanie systemów koordynujących działania wynikające z potrzeby wymiany informacji między poszczególnymi jednostkami firmy, realizujących procesy niekiedy pozornie mające ze sobą niewiele wspólnego. Współpraca między działami zajmującymi się produkcją a ją wspierającymi tj. księgowość, zamówienia, sprzedaż, ma­gazyn powinna być ciągła w celu ustalenia efektywności produkcji.

Stała kontrola kosztów produkcji jest najbardziej rozbudowanym elementem controllingu w firmie produkcyjnej. Poszukiwania najodpowiedniejszych i najtańszych dostawców, planowanie produkcji oraz kalkulacja ilości niezbędnych materiałów, dopasowanie struktury zamówień do możliwości zasobów produkcyjnych i warunków magazynowania, szybkość realizacji zamówień, a także zmiana stanu produktów i stan produkcji w toku wymaga zastosowania współdziałających ze sobą systemów informatycznych.

Rola controllingu w przedsiębiorstwie jest niezwykle istotna. O ile efekty jego właściwej pracy nie są wyraźnie zauważalne – bo to oznacza po prostu właściwe działanie linii produkcyjnej – o tyle brak controllingu jest niezwykle odczuwalny. Może on się uwidocznić na przykład w zbyt wysokich kosztach bezpośrednio produkcyjnych, zbyt wysokim stanie magazynowym (zalegające produkty) lub w powstawaniu braków niezbędnych materiałów. Ta część controllingu wymaga szerokiego zakresu wiedzy – nie wystarczy tylko podstawowa wiedza ogólnofinansowa, niezbędna jest także wiedza specjalistyczna na temat danej branży, koniunktury, struktury kosztów ściśle powiązanej z istniejącymi centrami kosztowymi.

Narzędzia wspierające controlling w produkcji

Narzędzia wspierające controlling produkcyjny obejmują:

• planowanie produkcji,
• realizację głównego harmonogramu produkcji,     
• realizację harmonogramu zapotrzebowania materiałowego,       
• utrzymanie odpowiedniego poziomu i równomierności obciążenia potencjału produkcyjnego oraz efektywnego ich wykorzystania,      
• utrzymanie odpowiedniego poziomu zapasów i zakresu robót w toku,     
• osiągnięcie założonego poziomu obsługi,      
• osiąganie wzrostu produktywności i jakości produkcji    
• analizę i kontrolę produkcji

Controlling w produkcji z zastosowaniem narzędzi DSR 4FACTORY

ERP 4FACTORY: QAD Adaptive ERP

Zintegrowany system zarządzania QAD Adaptive ERP zapewnia integrację wewnętrznych procesów firmy w celu jak najbardziej skutecznej optymalizacji wzajemnych powiązań. Dotyczy to m.in. rejestracji zamówień na produkty, planowania produkcji, planowania zapotrzebowania materiałowego, realizację produkcji, sprzedaż, rozliczenia kosztów produkcji, analizy odchyleń.   

ERP 4FACTORY pozwala na planowanie kosztu produktu, w skład którego wchodzi m.in. zużycie surowców i opakowań, koszty robocizny bezpośredniej, koszty pośrednie produkcji i możliwe koszty kooperacji zewnętrznej. Planowanie kosztów oparte jest m.in. o zdefiniowane w systemie struktury produktów, technologie, gniazda produkcyjne, maszyny oraz określone wartości czasowe operacji technologicznych, stawki roboczogodziny, ilości pracowników na stanowisku.

W zależności od przyjętego sposobu wyceny produktu realizacja procesu produkcji może powodować naliczanie odchyleń będących odstępstwem od wcześniej założonego planu. Raportowanie odchyleń umożliwia realizację funkcji doradczej controllingu dla osób podejmujących decyzje. Zarządzający muszą mieć możliwości symulowania skutków decyzji, skonfrontowania bieżących zasobów firmy z realizacją zamierzonych działań, analizowania rozbieżności wykonania od założonych planów i wyjaśnienia przyczyn ich powstania. Zadania te mogą być spełnione poprzez uzyskanie odpowiednich informacji. Informacje te dostarczą systemy pomagające bardziej precyzyjnie zdefiniować i kontrolować proces produkcji przez jego planowanie, harmonogramowanie, realizację i kontrolę. Do tego będą niezbędne APS 4FACTORY, SFC 4FACTORY, IOT 4FACTOR.

APS 4FACTORY: Planowanie i harmonogramowanie produkcji

APS 4FACTORY zapewnia skuteczne wsparcie w zaawansowanym planowaniu i harmonogramowaniu produkcji.

Planowanie produkcji –to przygotowywanie głów­nego planu produkcji przy założeniu ograniczonych lub nieograniczonych zdolności produkcyjnych. Plan może być przygotowywany dla okresów obejmujących dni, tygodnie, miesiące lub dowolną kombinację tych okresów. W kalkulacji uwzględniane są stany magazynowe, rzeczywista sprzedaż, prognozy sprzedaży oraz parametry specyficzne dla wyrobów, takie jak: minimalna i maksymalna partia produkcyjna, planowane dni pokrycia, okres przydatności itp.

W głównym planie produkcji mogą być równolegle umiesz­czane wyroby produkowane metodą „na magazyn” wraz z wyrobami produkowanymi „na zamówienie”. Główną zaletą wykorzystania planowania produkcji to poprawne rozłożenie obciążenia produkcji, szybkie tworzenie głównego planu produkcji oraz możliwość reagowania na zmiany popytu.

Harmonogramowanie produkcji – pozwala na minimalizowanie czasu i kosztów, co odbywa się poprzez dostarczanie na wydziały produkcyjne informacji co ma zostać wyprodukowane, kiedy, z wykorzystaniem jakich zasobów ludzkich i maszynowych. Harmonogramowanie pro­dukcji ukierunkowane jest na maksymalizację efektywności procesów i minimalizację kosztów. Zalety wykorzystania harmonogramu to trafniejsze użycie zasobów, redukcja czasów ustawień i przezbrojeń, dokładna wizualizacja obciążenia produkcji, poprawa terminowości dostaw. 

SFC 4FACTORY: Rejestracja i kontrola produkcji

System SFC 4FACTORY umożliwia nadzorowanie realizacją zleceń produkcyjnych rejestrowanie aktywności pracowników, maszyn oraz raportowanie wyprodukowanych produktów i czasów przepracowanych na zleceniach produkcyjnych. Program umożliwia pełną kontrolę procesu produkcyjnego i analizę zarejestrowanych danych.

Zaletą wykorzystania aplikacji SFC 4FACTORY jest efektywne zarządzanie nieoczekiwanymi zdarzeniami, czyli identyfikacja wąskich gardeł w procesie produkcji, lepsza wydajność i efektywność w zarządzaniu zasobami, większa produktywność maszyn, zwiększenie zaangażowania pracowników, skuteczna kontrola procesu produkcyjnego.

Rejestrowane zdarzenia są na bieżąco monitorowane i przekazywane do analizy w postaci szczegółowych raportów. Pozwala to na bieżąco reagować na zmiany i przeciwdziałać procesom mogącym mieć wpływ na zmniejszenie efektywności produkcji i zwiększenie kosztów.    

IOT 4FACTORY

Kolejnym rozwiązaniem wspomagającym controlling w przedsiębiorstwie produkcyjnym jest zastosowanie IOT 4FACTORY. To informatyczne rozwiązanie pozwalające na monitorowanie stanu pracy jednostek produkcyjnych oraz umożliwiające analizę wpływu wybranych czynników na efektywność produkcji. Umożliwia monitorowanie dwóch typów sygnałów:

• sygnały typu „zdarzenie” – wysyłane są w monecie zmiany wartości określonego parametru (np. sygnału pracy, sygnału zasilania, sygnału pracy lasera)
• sygnały typu „telemetry” – wysyłane są co określoną jednostkę czasu (np. 15s) i mówią o aktualnej wartości określonego parametru (np. temperatury, wilgotności).

Wprowadzenie powyższych narzędzi pozwala na ustalenie marż pokrycia finansowego na każdym etapie procesu produkcji. Umożliwia utrzymanie kontrolowanego poziomu kosztów zmiennych. Optymalizuje wykorzystanie zdolności produkcyjnej (utrzymanie niskich kosztów stałych na jednostkę produkcji, wielkości odpadów). Zapewnia wymagany poziom jakości (dostosowanie celów jakościowych do norm ISO). Pozwala organizować dostawy w systemie „just in time”. Skraca  i dopasowuje proces produkcyjny do zmian w otoczeniu. Pomaga kierownictwu w ustalaniu planów na przyszłość, utrzymanie poziomu zatrudnienia i podnoszenia kwalifikacji pracowników.

Autor: Ewa Mendelak

Senior Consultant w DSR S.A.

Przeczytaj także:

Wdrożenie ERP

SMED – ograniczenie strat związanych z przezbrajaniem maszyn

Analiza Pareto narzędziem do optymalizacji procesów produkcyjnych