SMED – ograniczenie strat związanych z przezbrajaniem maszyn

Czas TPZ (czas przygotowawczo zakończeniowy) – co to jest?

Czas przygotowawczo-zakończeniowy, jest czasem niezbędnym na przygotowanie do danej operacji (zapoznanie się z dokumentacją, zapewnienie narzędzi i oprzyrządowania, uzbrojenie maszyny, dostarczenie półfabrykatów i materiałów do obróbki) oraz koniecznym do zakończenia działań w ramach operacji. Z punktu widzenia produkcji jest niezbędny. Z punktu widzenia kierownictwa jest kosztem i powinien być jak najkrótszy.

Przyczyny długiego czasu operacji przezbrojeń maszyn

Źródeł długiego czasu TPZ można doszukiwać się w jednym z poniższych powodów:

– „To zawsze tyle trwało, tak być musi i już” – pracownicy przyzwyczajeni to konkretnej organizacji pracy, nie próbując nic zmienić twierdzą, iż zmiana jest niemożliwa. Aprobata długiego czasu zmiany asortymentu jest o tyle niebezpieczna, iż konstytuuje straty nazywając je koniecznością.

– „Zrobimy dłuższą serię” – długi czas przygotowania (np. wymiany narzędzi) przy niewielkim zamówieniu jest źródłem sytuacji, w której często czas niezbędny na przygotowanie produkcji jest dłuższy niż czas potrzebny do samej produkcji. Często spotykanym rozwiązaniem w takim przypadku jest wydłużenie produkcji i wytworzenie zapasów „na magazyn” pod „przyszłe” zamówienia. Prowadzi to do wysokiego poziomu zapasów magazynowych oraz konsumpcję czasu dostępności maszyny – o szybkim przezbrojeniu nie ma mowy.

– „Aby przezbroić maszynę trzeba mieć szczególną wiedzę” – czyli potoczny sposób powołania się na siłę wyższą. Skoro siła wyższa działa to znaczy, że po prostu nie da się szybciej – czasu przezbrojenia maszyny nie przeskoczymy. W rzeczywistości wielokrotnie okazuje się, iż faktycznie wiedza znajduje się u jednej lub kilku wybranych osób, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby tą wiedzę przekazać lub rozdysponować na większą liczbę pracowników.

– „Trudno się przygotować, jeśli nie wiemy co i kiedy będziemy produkować, musimy to przeanalizować”” – źródłem tego opóźnienia jest problem komunikacyjny pomiędzy planowaniem/harmonogramowaniem, a produkcją.

– „Przecież zajęło mi to tylko kilka minut” – pojęcie czasu trwania przezbrojenia jest względne. Osoba wykonująca dane zadanie zazwyczaj nie jest w stanie realnie określić czasu pracy niezbędnego na wykonanie czynności. W sytuacji, kiedy czasy przezbrojenia nie są mierzone to właśnie mechanicy wykonujący przezbrojenie są źródłem tej wiedzy.

– „Nie mogłem znaleźć młotka” – brak porządku w narzędziach, nieporządek na stanowisku i brak listy rzeczy potrzebnych do przezbrojenia jest źródłem dużych strat czasu, które relatywnie łatwo można zredukować.

Czas TPZ występuje jeden raz na całą serię i z tego względu najlepiej by było, aby serie produkcyjne były jak najdłuższe. Obecne realia wymuszają coraz krótsze serie, a to przekłada się na wzrost kosztów produkcyjnych w odniesieniu do jednostkowego wyrobu. Między innymi z tego względu przedsiębiorstwa optymalizują koszty pracując nad skróceniem TPZ. Jedną z technik często stosowaną do redukcji czasu przezbrojenia jest SMED. W dalszej części artykułu wyjaśniamy jak metoda ta wpływa na pracę maszyn i skrócenia czasu trwania przygotowania miejsca pracy czy przestoju w produkcji.

Czym jest metoda SMED?

SMED, czyli Single Minute Exchange of Die jest sposobem na diagnozę oraz usprawnienie etapu przezbrojenia maszyny i przygotowania jej do realizacji operacji produkcyjnej. Utworzona przez Shingeo Shingo w drugiej połowie XX-tego wieku. Shingo został zatrudniony w zakładach Toyoty (źródło Lean Management) i pracował nad optymalizacją czasu przezbrajania prasy. Dzięki rozwiązaniom SMED udało się uzyskać skrócenie czasu przygotowania prasy z kilku godzin do kilku minut.

Jak wygląda SMED w praktyce w EAM 4FACTORY?

Podstawą sukcesu wdrożenia SMED jest zmiana podejścia z „nie da się” na „na pewno damy radę zrobić to lepiej”. Skrócenie czasu przezbrojenia z kilku godzin do kilku minut w zakładach Toyoty możliwe było dzięki podzieleniu czynności koniecznych do wykonania w ramach TPZ na cztery etapy:

Etap 1 – Lista wykonywanych czynności w trakcie przezbrojenia

Rozwiązanie EAM 4FACTORY daje możliwość w łatwy i intuicyjny sposób utworzenia list wykonywanych czynności. Dla każdego zasobu można utworzyć jedną lub kilka list, a czynności przyporządkowane do danej listy można ustawić w określonej kolejności oraz zmierzyć ich czas trwania.

Lista wykonywanych czynności w trakcie przezbrojenia

Etap 2 – Podział czynności na zewnętrzne, wewnętrzne oraz eliminacja zbędnych

EAM 4FACTORY – nie ogranicza ilości utworzonych list kontrolnych. Podział zdefiniowanych czynności na poszczególne listy kontrolne daje możliwość łatwego dopasowania list do podziału czynności na zewnętrzne i wewnętrzne.

Listy kontrolne – podział czynności na zewnętrzne i wewnętrzne

Etap 3 – Przekształcenie czynności wewnętrznych w zewnętrzne

Etap przekształcenia jest kluczowy do redukcji czasu. Rejestracja czasu wykonywania poszczególnych etapów w EAM 4FACTORY jak również podział na czynności oraz łatwość modyfikacji list wspiera przekształcanie czynności wewnętrznych wstrzymujących produkcję na zewnętrzne wykonywane w trakcie realizacji produkcyjnych.

Etap 4 – Usprawnienie operacji

Ostatni etap wymaga wiedzy technicznej oraz znajomości części i narzędzi maszyny. Polega na zastąpieniu połączeń wymagających dużo czasu podczas przezbrajania takimi, które konsumują go mniej np.: zamiast śrub można zastosować zaciski, przygotować odpowiednią ilość narzędzi łatwych do wymiany (np. stosowanie szybko-złączek) czy organizację warsztatu pracy w sposób ergonomiczny.

W EAM 4FACTORY do zasobu przypisuje się części. W przypadku wprowadzenia zamiennika jakiegoś indeksu w jednym zasobie (zamiast połączenia śrubowego stosuje się zatrzask) w szybki sposób można odszukać, gdzie zastępowana część jest również używana. Umożliwia to, optymalizację przezbrojeń wielu maszyn w sposób równoległy.

Lista części wspomagająca usprawnianie operacji

Główne zalety wdrożenia metody SMED z EAM 4FACTORY

Wdrożenie narzędzia SMED przynosi przedsiębiorstwu oraz całemu procesowi produkcyjnemu szereg korzyści, wśród których należy wymienić m.in.:

• SMED pozwala na realizację krótszych serii produkcyjnych (łatwość przezbrojeń i skrócenie czasu przezbrajania maszyn), umożliwia tym samym minimalizację zapasów wewnętrznych, a co za tym idzie uwolniona zostaje przestrzeń magazynowa;
• krótsze serie dają szansę na realizację zleceń klientów nawet w niewielkich ilościach zamówienia z krótszymi czasami dostawy,
• wzrost wydajności dzięki skróceniu czasu przezbrojeń (wzrost dostępności maszyn),
• opisana i zdefiniowana procedura przezbrojenia poprawia bezpieczeństwo, redukuje siły niezbędne do przezbrojenia i obniża ryzyko wypadku,

Po jakim czasie widać efekty wdrożenia SMED opartego o rozwiązanie z pakietu DSR 4FACTORY

Pierwsze efekty zastosowania SMED zauważyć można już w trakcie samego wdrożenia. EAM 4FACTORY oprócz wdrożenia narzędzia SMED zapewnia wsparcie codziennej pracy Działu Utrzymania Ruchu (DUR). Systematyzuje pracę pracowników działu, ułatwia komunikację pomiędzy pracownikami produkcji, a pracownikami DUR, skraca czas napraw oraz umożliwia zastosowanie prewencyjnych przeglądów eliminując ilość awarii. Zastosowanie narzędzia jakim jest EAM 4FACTORY nie tylko optymalizuje czasy przezbrojeń, ale przynosi widoczne efekty usprawnienia operacji wewnętrznych w wielu innych obszarach przedsiębiorstwa produkcyjnego już w czasie wdrożenia.

Autor: Kinga Dębska

Project Manager

Skontaktuj się z naszym ekspertem

Przeczytaj także:

Metody harmonogramowania produkcji

SMED – ograniczenie strat związanych z przezbrajaniem maszyn

Analiza Pareto narzędziem do optymalizacji procesów produkcyjnych

Controlling w produkcji

Wdrożenie ERP