Technologiczna marszruta produkcyjna i jej znaczenie dla planowania produkcji

Efektywna organizacja produkcji wymaga poukładania wielu elementów, tak, aby osiągany efekt wymagał angażowania jak najmniejszych środków i najkrótszego czasu, za to wynik dawał jak najwyższą jakość. Marszruta produkcyjna to coś, co dostarcza chyba najwięcej klocków do wspomnianej układanki. Dzisiaj więc będzie więcej o marszrutach.

Marszruta produkcyjna kluczowym elementem efektywności procesów technologicznych

Marszruta produkcyjna (lub inaczej marszruta technologiczna) to sekwencja operacji technologicznych, które muszą być wykonane w odpowiedniej kolejności, w celu wytworzenia danego wyrobu. Opisuje dokładnie każdą operację technologiczną, której wymagają procesy technologiczne i produkcyjne, a także określa kolejność i czas jednostkowy potrzebny na jej wykonanie. Powinna uwzględniać również czasy przygotowawcze i zakończeniowe oraz niezbędne stanowiska, zasoby i wymagane kompetencje. Umożliwia to określenie wydajności poszczególnych procesów produkcyjnych. Można określić ją jako szczegółowy plan pracy. Każdy, kto miał okazję składać w domu meble dostarczone w paczkach miał zapewne do czynienia z instrukcją składania, która jest pewnego rodzaju marszrutą. Nie określa zazwyczaj czasów wykonania, ale kolejność czynności i niezbędne narzędzia już tak. Ludowe powiedzenie mówi, że prawdziwi mężczyźni instrukcji nie czytają, ale dzięki temu ci prawdziwi mężczyźni zdobyli z pewnością doświadczenie składając mebel niewłaściwie, gdy musieli go rozkręcać i składać ponownie. Zapewne wiedzą ile czasu i energii przez to stracili. Przekładając to na realia firmy produkcyjnej – (taka instrukcja składania) pozwala zaoszczędzić czas i energię przy wykonaniu od razu poprawnego produktu. Jednocześnie największym benefitem z posiadania marszruty jest możliwość planowania produkcji i obciążenia gniazd produkcyjnych.

Przeczytaj również: Pięć głównych sposobów na optymalizację procesów produkcyjnych

Rodzaje i budowa marszrut produkcyjnych

Wyróżniamy różne rodzaje marszrut produkcyjnych, w zależności od branży i rodzaju produktów, jakie są wytwarzane.

Ze względu na budowę możemy wyróżnić:

1. Marszruta liniowa lub prosta – zawiera jeden punkt początkowy i jeden punkt końcowy. Stosowana w produkcji przedmiotów o określonym kształcie i wymiarach, jak np. drzwi, okna czy meble. Proces produkcji odbywa się w jednej linii, w której poszczególne elementy są przetwarzane zgodnie z kolejnością operacji, aż do momentu uzyskania gotowego produktu.
2. Marszruta modularna lub sieciowa – zawiera wiele punktów początkowych i jeden punkt końcowy. Stosowana np. w produkcji urządzeń elektrycznych, elektronicznych czy informatycznych. Proces produkcji składa się z odseparowanych modułów, które są łączone w określony sposób dla uzyskania ostatecznego produktu.
3. Marszruta produkcyjna dyskretna – stosowana np. w branży motoryzacyjnej, w której proces produkcji odbywa się w cyklach, a każdy cykl składa się z serii powtarzających się operacji technologicznych, takich jak kształtowanie i łączenie różnych części samochodu.

Ze względu na stadia maszynowe:

1. marszruta sztywna – wszystkie operacje są przydzielone do tego samego stadium produkcji, np. stadium obróbki zawiera wszystkie operacje obróbki, potem następuje stadium montażu, następnie stadium kontroli.
2. marszruta alternatywna – operacje mogą być rozdzielane na różne stadia, w zależności od dostępnych mocy przerobowych bądź wąskich gardeł.

Dokładne zaplanowanie marszruty produkcyjnej jest kluczowym elementem skutecznego i efektywnego zarządzania procesem produkcji. Odpowiednio zaprojektowana pozwala na minimalizację kosztów i czasu produkcji, a jednocześnie zapewnienie wysokiej jakości produktów i zadowolenia klientów.

Dowiedz się więcej o rozwiązaniach APS 4FACTORY

Z czego składa się marszruta technologiczna

Marszruta produkcyjna składa się z następujących elementów:

1. Operacje – to poszczególne czynności wykonywane w procesie produkcyjnym, takie jak cięcie, szlifowanie, wiercenie, montaż, kontrola jakości, itp.
2. Kolejność – to sekwencja operacji, czyli sposób, w jaki poszczególne procesy produkcyjne są połączone w całość.
3. Czasy – to czas trwania poszczególnych czynności produkcyjnych, określający, jaki czas pracy jest potrzebny na wykonanie danej operacji.
4. Miejsca – to fizyczne położenie, w którym poszczególne operacje produkcyjne są wykonywane.
5. Zasoby – to środki, jakie są wymagane do wykonania poszczególnych operacji, takie jak maszyny, narzędzia, materiały, ludzie, itp.

Tworzenie marszruty procesu technologicznego służy przede wszystkim przekazaniu informacji na produkcję o tym, jak wykonać poprawnie produkt, jest podstawowym elementem kart technologicznej, o której można przeczytać w artykule Karta technologiczna – czyli dokumentacja technologiczna wyrobu  Jest także nieodzownym składnikiem do planowania produkcji, szczególnie z wykorzystaniem zaawansowanych narzędzi planistycznych, takich jak np. APS 4FACTORY.  Znajomość kolejności, czasu i miejsca wykonania poszczególnych operacji pozwala uniknąć wielu pułapek, jakie czają się przy tworzeniu planu produkcyjnego. Umożliwia zidentyfikowanie wąskich gardeł w procesach produkcyjnych, a w szerszej analizie wskazuje kierunki inwestycji w park maszynowy w przedsiębiorstwach. Pierwsze określenie marszruty technologicznej następuje jeszcze na etapie projektowania, opisuje kolejność,  pozwala przewidzieć czasy jednostkowe wykonania danego produktu oraz całej produkcji, zaplanować koszty wytworzenia produktu i określić potrzeby lub możliwości produkcyjne.

Zarządzanie produkcją 4.0 – jak rozwiązania DSR 4FACTORY wspierają produkcję

Nowoczesne systemy wspomagania produkcji jak DSR 4FACTORY, pomagają tworzyć, zarządzać i analizować marszruty technologiczne. Efektywne zarządzanie produkcją bez narzędzi pozwalających śledzić w czasie rzeczywistym realizację marszrut jest bardzo utrudnione. Stosowanie systemów rejestracji SFC 4FACTORY pozwala na bieżąco kontrolować wykonanie poszczególnych operacji. Daje to możliwość monitorowania etapu wytwarzania produktu, przewidywania czasu zejścia z produkcji zleceń produkcyjnych i ich wysyłki, a w rezultacie także porównanie i obliczenia kosztów zakładanych z rzeczywistymi.

Marszruta technologiczna jest także jednym z podstawowych elementów, które podlegają optymalizacji w procesach produkcyjnych, pozwalając osiągnąć przewagę nad konkurencją. Optymalizacja może odbywać się w dwóch wymiarach: technicznym poprzez wprowadzanie nowych technologii, unowocześnianie parku maszynowego lub automatyzację oraz w aspekcie organizacyjnym poprzez analizę wąskich gardeł, czasów przezbrojeń pomiędzy operacjami,  terminów oczekiwania lub logistyki wewnętrznej. Ten drugi aspekt najefektywniej wspomagają zaawansowane systemy planowania produkcji – APS 4FACTORY, natomiast zidentyfikowanie miejsc inwestycji z pierwszego aspektu umożliwiają zintegrowane systemy zarządzania produkcją – DSR 4FACTORY.

Autor:

Waldemar Ścigała

Konsultant ERP 4FACTORY

Pozostałe nasze artykuły:

Przegląd strategii planowania i kontroli produkcji wg nomenklatury APICS

Internet of things (IoT) czym jest internet rzeczy w przemyśle?